آیه 24 سوره مائده

قالُوا يا مُوسى‌ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ «24»

قالُوا يا مُوسى‌ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً: بنى اسرائيل گفتند: اى موسى بتحقيق كه ما در نمى‌آئيم و داخل نمى‌شويم به اين شهر هرگز ما دامُوا فِيها: مادامى كه ايشان در اين موضع‌اند، و تو دو نفر را تصديق، و سخن ده نفر را باور ندارى. پس از روى استهانت به خدا و رسول او و عدم مبالات به امر الهى گفتند: فَاذْهَبْ‌

تفسير اثنا عشرى، ج‌3، ص: 58

أَنْتَ وَ رَبُّكَ‌: پس برو تو و پروردگارت‌ فَقاتِلا: پس جنگ كنيد با جبابره‌ إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ‌: بدرستى كه ما اينجا نشسته‌ايم، يا مراد از «رب» هارون بوده و «رب» به معنى سيد است، چون هارون از موسى بزرگتر بود سيد گفتند، و كلمه «قاتلا» مؤيد اين قول است. خلاصه، ايشان متفرق الكلمه، و بر حرب جبابره اجتماع نكردند و اگر متفق مى‌شدند غلبه، و از حيرانى و سرگردانى «تيه» نجات مى‌يافتند.

در خبر است كه عام حديبيه، چون مشركان پيغمبر صلى اللّه عليه و آله را از خانه كعبه منع كردند، مقداد اسود گفت: يا رسول اللّه به خدا ما ترا سخنى نگوئيم كه به موسى عليه السّلام گفتند «فاذهب انت و ربّك» بلكه ما از چهار جانب تو قتال كنيم، اگر در دريا شوى درآييم، و اگر بر آسمان روى برآئيم، و اصلا قدم از بيعت تو باز نداريم. چون صحابه اين را شنيدند همه يك زبان شدند و بدين جهت فتح مكه ايشان را دست داد. «1»

قالُوا يا مُوسى‌ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ «24»

ترجمه‌

گفتند اى موسى همانا ما هرگز داخل نمى‌شويم در آن هيچ وقت ماداميكه آنها در آن باشند پس برو تو و پروردگارت پس كارزار كنيد همانا ما اينجا نشسته‌گانيم.

تفسير

بنى اسرائيل از كثرت جهالت و فرط ضعف نفس بعد از آنكه آن دو مرد متقى طريق اتكال بوسائل ظاهرى و توكل بخدا را براى آنها بيان فرمودند با كمال بى‌شرمى در مقام لجاج برآمده تمرد و عصيان بلكه كفر باطنى خود را آشكار نموده‌

جلد 2 صفحه 195

صريحا امتناع از ورود و التزام بقعود نمودند و بطور استخفاف بلكه استهزاء بخدا و پيغمبر گفتند آنچه نميتوان گفت خداوند ما را از وساوس شيطان و ضعف نفس و ايمان نجات دهد انشاء اللّه تعالى و بعضى گفته‌اند مراد از ربّ هرون بوده زيرا رب بمعنى سيد است و هرون چون بزرگتر از حضرت موسى بود از او برب تعبير نموده‌اند ..

قالُوا يا مُوسي‌ إِنّا لَن‌ نَدخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها فَاذهَب‌ أَنت‌َ وَ رَبُّك‌َ فَقاتِلا إِنّا هاهُنا قاعِدُون‌َ «24»

گفتند اي‌ موسي‌ محققا ‌ما داخل‌ نخواهيم‌ شد هرگز مادامي‌ ‌که‌ ‌آنها‌ ‌در‌ آنجا هستند تو ‌با‌ خداي‌ ‌خود‌ برويد و بجنگيد ‌ما مي‌نشينيم‌.

‌اينکه‌ كلام‌ علاوه‌ ‌بر‌ اينكه‌ مخالفت‌ و معصيت‌ امر الهي‌ ‌است‌ دلالة ‌بر‌ كفر و عدم‌ ايمان‌ ‌آنها‌ ميكند مثل‌ ساير كلمات‌ ‌آنها‌ ‌که‌ گفتند اجعَل‌ لَنا إِلهاً كَما لَهُم‌ آلِهَةٌ اعراف‌ ‌آيه‌ 138، و گفتند لَن‌ نُؤمِن‌َ لَك‌َ حَتّي‌ نَرَي‌ اللّه‌َ جَهرَةً بقره‌ ‌آيه‌ 55، فَقالُوا أَرِنَا اللّه‌َ جَهرَةً نساء ‌آيه‌ 153، و پرستش‌ گوساله‌ سامري‌ و ‌غير‌ اينها زيرا ‌اينکه‌ كلام‌ ‌ يا ‌ ‌از‌ روي‌ سخريه‌ و استهزاء ‌است‌ ‌ يا ‌ ‌از‌ روي‌ عدم‌ اعتقاد و نظائر اينها امروز ‌در‌ مسلمين‌ فراوان‌ ‌است‌ نعوذ باللّه‌.

340

(آیه‌ 24)

ولی بنی اسرائیل هیچ یک از این پیشنهادها را نپذیرفتند و به خاطر ضعف و زبونی که در روح و جان آنها لانه کرده بود، صریحا به موسی خطاب کرده، گفتند: «ما تا آنها در این سرزمینند هرگز و ابدا وارد آن نخواهیم شد تو و پروردگارت که به تو وعده پیروزی داده است بروید و با عمالقه بجنگید هنگامی که پیروز شدید ما را خبر کنید ما در اینجا نشسته ایم» (قالُوا یا مُوسی إِنّا لَن نَدخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِیها فَاذهَب أَنتَ وَ رَبُّکَ فَقاتِلا إِنّا هاهُنا قاعِدُونَ).

این آیه نشان می دهد که بنی اسرائیل جسارت را در مقابل پیامبر خود به حد اکثر رسانیده بودند.